Door: Maureen Vreeburg
Ik heb er eigenlijk lange tijd niet bij stilgestaan hoe films hun geluiden creëren. Wanneer je een paard hoort rennen over een landschap denken je hersenen simpelweg, dit is het natuurlijke geluid van een rennend paard. In werkelijkheid is dit (bijna) nooit het geval. Deze geluiden worden op creatieve manieren nagebootst door bruiteurs. Deze productie van geluidseffecten voor films heet Foley. Recentelijk leerde ik hierover, alweer dankzij de opleiding van mijn zus, Sharon.
Tekening door Maureen Vreeburg
In een film vind je meerdere vormen van geluid. Ten eerste heb je de narratieve vorm. Dialogen of monologen van karakters of de verteller stem vormen dit narratieve onderdeel. Dan heb je ook nog de filmmuziek, die ook heel doordacht bij scènes geplaatst wordt. Ten derde heb je dan alle andere geluidseffecten. Alle geluiden die je in films hoort, het openen van een bierflesje, watervallen, aardbevingen, voetstappen in de sneeuw, worden gecreëerd voor die specifieke film. Films maken hier gebruik van ‘field recording’, waarbij geluiden buiten een studio worden opgenomen ofwel van Foley.
De naam komt af van Jack Foley. Hij was een geluidseffecten artiest die in het begin van het ‘geluid’ tijdperk, in de 1920’s, in Hollywood veel geluidseffecten gecreëerd heeft voor films. Hij is de bedenker van de Foley sound making, waarbij hij in synchronisatie met beelden in een film geluiden nabootste. Het idee van op deze manier geluiden nabootsen komt eigenlijk af van radio shows en live broadcasts aan het begin van de 20e eeuw. Hierbij werden vaak ter plekke geluiden live nagemaakt, omdat de kwaliteit van opname nog niet goed genoeg was om originele geluiden vooraf op te nemen. Van deze techniek is het idee van Foley in film afgeleid.
Foley artiesten werken in een studio gevuld met props en voorwerpen waarmee ze geluiden kunnen creëren. Ze kunnen je laten geloven dat je hond hoort lopen, terwijl het in werkelijk een handschoen met paperclips is die ze over hout bewegen. Vaak werken ze met ongeveer 3 personen in een ruimte: 2 Foley artiesten en de mixer. Ze hebben een groot scherm in de studio, waarop ze de beelden zien van de film. Onder dat beeld creëren ze dan geluiden die met microfoons die overal in de studio staan worden opgenomen. Er loopt een balk over het scherm heen die perfect aangeeft wanneer ze moeten beginnen met het geluid maken. Dan zit de mixer achter glas die alles goed vastlegt. De mixer wil echt gefocust zijn op wat hij/zij/die hoort en niet op wat de artiesten gebruiken om het geluid te maken. Het is heel veel uitproberen en kijken wat wel en niet werkt. Het is heel creatief werk. Ze verzamelen van alles wat ze mogelijk kunnen gebruiken en ze knutselen en monteren voorwerpen in elkaar. Wat ik zo bijzonder vind, is dat dit een vak is waarbij de artiesten heel erg op de achtergrond zijn. Hoe beter ze hun werk doen, hoe minder je doorhebt dat ze er zijn, want hoe natuurlijker het geluid dan klinkt.
Bron: Peter Searle
Alle geluiden zijn eigenlijk twee onderdelen of voorwerpen die elkaar raken. Regen is het geluid van waterdruppels uit de lucht die een oppervlakte raken. Het maakt voor welk geluid je specifiek hoort heel erg uit wat het is wat er geraakt wordt. Regen op een stenen straat klinkt heel anders dan regen op bomen in bossen. Foley artiesten moeten goed op elk detail letten. Soms zitten er heel veel verschillende geluiden in een scène. Dan proberen ze eerst vaak alle geluid apart te bestuderen en maken ze deze apart na en dan monteert de mixer deze samen. De mixer zorgt ervoor dat alles de goede lagen krijgt. Als je een waterval nabootst met een emmer water, klinkt dit erg op de voorgrond. De mixer zorgt er dan voor dat het water een wat doffer geluid krijgt, zodat het meer op de achtergrond klinkt en ook intenser, omdat een waterval natuurlijk wat indrukwekkender klinkt dan een emmer water.
Hier zijn wat veelgebruikte trucjes die gebruikt worden om geluiden na te bootsen:
Stampen op maizena in een leren zak → het geluid van gekraak van sneeuw.
Een paar handschoenen wapperen→ het geluid van wapperende vleugels van vogels.
Met schoenen op zand lopen → het geluid van lopen op sneeuw.
Ploppers of halve kokosnoten met vulling erin op de grond tikken → het geluid van paardenhoeven.
Lopen op audiotape → het geluid van lopen op bladeren.
Bevroren Romana sla breken → het geluid van bot- of hoofdverwondingen.
Grote, dunne metalen platen wapperen → het geluid van onweer.
Bacon in een pan bakken → het geluid van regen
Er zit dus een heel vakwerk achter de voor ons als kijkers logische en onopvallend geluiden in films. Let er maar eens op de volgende keer dat je een film kijkt en probeer te raden wat er voor er voor materialen gebruikt wordt om een geluid na te bootsen.
Comments